| As Irmás Touza Domínguez
 Lola,
Amparo e Xulia Touza Domínguez representan a milleiros de anónimas
mulleres galegas que con discreción e xeneroso desinterese souberon
axudar a quen precisou agocharse e fuxir clandestinamente do seu país
en tempo de guerra.
As tres axudaron con valentía e durante anos a un número indeterminado
de persoas, entre elas moitas xudías e xudeus escapados do horror do
nazismo durante os anos máis duros da Segunda Guerra Mundial. Chegaban
en tren a Ribadavia desde Medina del Campo, vía Monforte. Por escuros
e secretos camiños, as comprometidas irmás Touza souberon facer
que alcanzasen as seguras terras portuguesas. Nos anos corenta estiveron no
cárcere.
Tres mulleres con carácter, que permaneceron solteiras e viviron sempre
xuntas na pequena vila ourensá que as vira nacer. Alí gobernaban
unha pequena cantina instalada nun quiosco ao lado da estación de ferrocarril
da capital do Ribeiro. O negocio permitíalles recibir e atender as
primeiras necesidades dos acabados de chegar. Algúns dos fuxidos pasaron
días agochados na casa familiar que as irmás posuían
no número 2 da rúa do xuíz Viñas. Desde alí
escapaban ao país veciño coa axuda doutros dous participantes
nesta clandestina rede de auxilio, eran o taxista Xavier Míguez O Calavera
e o condutor dun coche de punto chamado Xosé Rocha Freixedo. Lola,
Amparo e Xulia contaban ademais coa axuda de Ricardo Pérez Parada,
toneleiro de profesión que estivera emigrado nos Estados Unidos e lles
facía de tradutor.
O 26 de xuño de 1966 faleceu a maior das irmás, Lola, sufriu
un ataque ao corazón na cantina da estación. Quince anos despois,
o 6 de febreiro de 1981, tocoulle a quenda a Amparo e ao pouco, o 6 de xuño
de 1983, acompañounas Xulia.
As chamadas Schindler galegas recibiron o pasado 7 de setembro unha homenaxe
póstuma en Ribadavia. No acto, organizado pola Red Sefardí de
España e polo centro de Estudos Medievais de Ribadavia, solicitouse
a declaración das tres irmás como Xustas das Nacións,
máximo recoñecemento do estado israelí a persoas que
axudaron aos xudeus durante o Holocausto.
Para saber máis:
• PATIÑO, Antón: Memoria de ferro, Vigo, A Nosa Terra,
2005 (os capítulos: «Lola, Amparo e Xulia, as de Ribadavia»
(pp. 153-156) e «O toneleiro evanxelista» (pp. 157-159).
• http://www.laopinioncoruna.es/estaticos/domingo/20080921/domingo.html
• http://www.elpais.com/articulo/Galicia/busca/judio/muerto/elpepiautgal/20081004elpgal_19/Tes/
|
